در سالهای اخیر، هوش مصنوعی بهویژه در حوزه «مدلهای مولد» (Generative AI) مانند GPT-4، DALL·E، و Codex، تحولات چشمگیری در عرصههای گوناگون از جمله آموزش، تولید محتوا، طراحی، برنامهنویسی و حتی خدمات درمانی ایجاد کردهاند. به گزارش مؤسسه بینالمللی تحقیقات AI Insight، میزان استفاده جهانی از مدلهای مولد در نیمه اول سال ۲۰۲۵ نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از ۸۵٪ رشد داشته است.
تحولات صنعتی
شرکتهای بزرگی مانند مایکروسافت، گوگل و آمازون سرمایهگذاریهای گستردهای در توسعه و ادغام مدلهای هوش مصنوعی در محصولات خود انجام دادهاند. برای مثال، نرمافزارهای Office اکنون دارای دستیارهای هوش مصنوعی هستند که میتوانند ایمیلها را تحلیل کرده، پاسخهای پیشنهادی بدهند و حتی جلسات را بهصورت خودکار برنامهریزی کنند.
در صنعت تولید محتوا نیز، بسیاری از استارتاپها از هوش مصنوعی برای تولید متون تبلیغاتی، سناریوهای ویدیویی، و طراحی گرافیکی استفاده میکنند. ابزارهایی مانند Adobe Firefly و Canva AI کاربران را قادر میسازد تا تنها با چند دستور متنی، طرحهای حرفهای تولید کنند.
چالشها و نگرانیها
با وجود پیشرفتهای قابلتوجه، نگرانیهایی جدی نیز در زمینه اخلاقی، قانونی و امنیتی درباره استفاده از این فناوریها مطرح شده است. از جمله این نگرانیها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تولید محتوای جعلی (Deepfake)
- کاهش فرصتهای شغلی سنتی
- عدم شفافیت در منابع دادههای آموزشی مدلها
- تبعیض الگوریتمی (Algorithmic Bias)
سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا اخیراً چارچوبهای قانونی جدیدی را برای تنظیم فعالیت شرکتهای فعال در زمینه هوش مصنوعی پیشنهاد کردهاند که هدف آنها تضمین شفافیت، امنیت و مسئولیتپذیری است.
آینده چه خواهد بود؟
پیشبینی میشود تا پایان سال ۲۰۲۵، بیش از ۷۰٪ از سازمانهای متوسط و بزرگ از هوش مصنوعی مولد در فرآیندهای داخلی خود استفاده کنند. همچنین، ترکیب هوش مصنوعی با واقعیت افزوده (AR) و اینترنت اشیا (IoT) میتواند نسل جدیدی از تجربههای تعاملی در صنایع حملونقل، آموزش و بهداشت به ارمغان بیاورد.
جمعبندی:
هوش مصنوعی دیگر صرفاً یک فناوری آیندهنگرانه نیست؛ بلکه اکنون بخشی جداییناپذیر از زندگی دیجیتال و صنعتی ما شده است. در حالی که فرصتهای بینظیری پیش روست، لازم است سیاستگذاران، توسعهدهندگان و کاربران همگی در مسیر توسعه مسئولانه این فناوری نقشآفرینی کنند.